YERLİ ÜRETİM YOLUNDA İLK ADIM İŞ AHLAKI

 Çalışma düzeninin belirlenmesi , üretimde belli disiplinler oluşturulduktan sonra başarının elde edilebilmesi ve bu başarının stabilizasyonunu sağlamak için iş ahlakı çok ehemmiyet arz etmektedir Bu makalemiz özeleştiri mahiyetindedir. İş ahlakının iyi sağlandığı şirketler kendi yönetim tarzlarını ve akımlarını oluştururlar.Bu akımlarda geleceğe ışık tutar ve sektörü yönlendirirler. Bu yazımızda çalışma prensipleri ile bazı mühendislik akımlarını inceleyip şirketlerin başarı sırlarını irdelemeye çalışacağız.

 Sanayi devriminden sonra üretimin artması ve rekabetin sertleşmesinden dolayı yönetici istihdamı gerekti. Zamanla iyi ürün sunmasalar dahi iyi yönetilen ve iyi reklam yapılan şirketler başarıya ulaştı. Her ülkenin ekonomik şartları, imkanları ,eğitim durumu, inançları vb unsurlar uluslararası çalışma tarzlarıni ve mühendislik akımlarını doğurdu. Bu farklılıklar belli dönemlerde bu ülkelerin ve akımların başarıya ulaşmasına sebep oldu. Akımlar üretim tarzları, arge faaliyetleri, yöneldikleri konular farklı olsa da bu başarıyı elde etmiş disiplinlerin en büyük ortak noktası iş ahlakının sağlanması ve mesleklerini hayatlarına adapte edebilmeleri olmuştur.Dün ,bugün ve hatta yarın gündemimizi meşgul edecek olan yerli otomobil fikrinin realiteye ulaşması için yoğunlaşmamız gereken nokta iş ahlakı olmalıdır. Ahlaklı bir birey amiri olsa dahi kendi kendine amirlik edip kendi kendini yönetebilmesi üretimde en iyi performansı yakalamak için olmazsa olmazdır .İşci işvereni işverende işçiyi düşünmedikçe uzun vadede başarı elde edilmesi güç olacaktır. Bizler Mercedes Benzden daha kaliteli araba üretebilir,Fiat kadar global bir otomotiv şirketi kurabiliriz.Bunlar astronomik fikirler gibi gelse de bu başarıların sağlanmasını mümkün kılacak en önemli konu başliğı ahlak ve iş ahlakıdır. Bu ahlakın kazanılmasını elbette eğitimle sağlanır. Ahlak ve etiğe yönelik verilecek eğitimlerin ve ailelerin buna verecekleri ehemmiyet ahlaki başarının ardından iktisadi ve ilmi başarıyı doğuracaktır. Kültürel ve inanç değerlerimize olan bağlılığımız arttıkça başarıya ulaşmak için ihtiyacımız olan temeli güçlendirmiş olacağız. Otomotiv sektörü başta olmak üzere bireyler kendi menfaati ile çalıştığı şirketin menfaatini bir tuttuğu sürece hem şirket olarak hem bireysel olarak hem de devlet olarak kayda değer bir menfaat elde edilmiş olur. Neme lazımcılık düşüncesinden kurtuluş bizi mühendislik, iktisadi, ilmi ve hukuki açıdan ileri götürmek için ehemmiyet arz ediyor. Türkiye de neme lazımcılık diye bahsettiğimiz çalışma ve sosyal ahlaka aykırı bu davranış, hukuki gelişime kamçı vuruyor. Adalet mülkün temeli olduğu için ekonomik faaliyetlerin güvenle sürdürülebilmesi için önem arz ediyor. Günümüzde teknolojik sorunların en başında gelen enerjinin depolanabilmesi ne kadar önemli ise , ülkemizde bazı üretim ve arge faaliyetlerini düzenli yürütmek adına duyarlı ve mesleklerini hayatlarına tatbik etmiş bireyler yetiştirebilmek çok önem arz ediyor.

 Otomobil üretimini başarmış sayılabilmek için global anlamda ve ekonomik yönden farklılık arz eden coğrafyalarda az da olsa bir satış rakamına ulaşabilmek gereklidir. Türk halkının yerli ürün tüketimine karşı takındığı hassas tavır takdir edilecek bir husustur. Yıllarca Avrupa`nın eski teknolojilerini sırf bizim fabrikalarımızda üretiliyor diye alan ve o otomobillere sahip çıkan türk halkı bugün türkiyede otomotiv montaj ve yan sanayisinin gelişmesinde büyük rol oynadılar. Bu takdir edilecek davranış sayesinde global arenaya çıkmadan önce güç kazanma fırsatı edinebiliriz. Global pazarlarda pay sahibi olabilmek için rakiplerimizi iyi tanımamız gerekir. Onların nasıl ürünler çıkardıklarını bilmemiz ve müşterinin beklentilerini iyi görmüş olmamız gerekir. Konumuza bazı şirket ve ülkelerin mühendislik satış politikaları ve arge çalışmaları hakkında bilgi vererek devam edelim:
  Avrupa 
Sözümüze bugün en çok kullanılan iki yakıt ile devam edelim benzin ve dizel .Ilk benzin kullanan otomobili 1885 yılında Karl Benz üretmiş. İlk dizel motoru yine aynı yıllarda Rudolf Karl Dizel adından da anlaşıldığı üzere dizel motoru icat etmiş. Bu iki mühendisinde Alman olması sürpriz değil çünki Alman şirketler dünyada argeye en çok önem veren şirketlerdir. Her gün herhangi bir Alman şirketi en az bir adet başarılı patent girişiminde bulunuyor. Rotary motor hava soğutma sistemi airo dinamik ,antipatinaj gibi devrim niteliğindeki fikirlerin ve buluşlarında Almanlar tarafından bulunması sürpriz değildir. Almanların icat ederek başarması onları güçlü kılıyor. İtalyanlar tasarım eksenli izledikleri satış politikası onları alınabilir kıldı. Teknoloji açısından Almanya gibi ülkelerin gölgesinde kalsalarda çok başarılı tasarımlarla, spor otomobil kültürü ile ve satış politikası ile otomotiv piyasasında büyük pay sahibidirler. Fiat’ın bünyesinde birçok şirket bulunmasıyla her kullanıcı gurubuna ürün sundular ve başarılı oldular. Bu başarılarını yakın zamanda Amerikan devi Chrysleri satın alarak sektörde çok büyük bir genişliğe ulaştılar.Avrupada en etkili mühendislik gelişimine sebep olan olaylardan biride 2. Dünya savaşı oldu. Ulaşımın ve teknolojinin savaşta belirleyici olması ve Almanların Rusya'ya karşı savaşmaları ve o coğrafyaya uygun otomobil teknolojisi geliştirmeleri sektörü etkiledi . Konumuza Chrysler dahil olsa da başarı ve başarısızlıkları 2 aşamalı incelemek amacı ile Amerika’yı sona bırakıp doğuya yöneliyoruz.
  Uzak Doğu
 Kore ve Japonya'nın 20. Yüzyılın sonlarına doğru yaptıkları ataklar sektördeki düzeni değiştirdi ve otomobil algısını başka bir boyuta taşıdı. Japonların 2. Dünya savaşını kaybetmeleri sebebinden dolayı bu savaşın yaralarını hızlı sarma ihtiyacı ve milli duyguları ile savaşmadan intikam alma düşüncesi onları kısa sürede kayda değer bir başarıya ulaştırdı. Bu kanıya nasıl vardığımız fikrini muhakkak merak etmişsinizdir. Japon otomotiv markalarının isimleri araştırıldığı zaman o isimlerin 2. Dünya şavaşında kaybedilen önemli komutan ve kişilerin olması ve Nissan şirketi Japonya devleti desteği ile başarısız olan Amerikan Datsun şirketinin temellerine kurulması işin rengini ortaya seriyor. Var olan teknolojileri çok iyi geliştirerek stabil hale getirmeleri 20 yıl boyunca aynı motor bloğunu kullanan Amerikan şirketlerini zora soktu. Vtec vvti vb bir çok motor gelişmesi arge faliyetlerinde birbirleri ile stabil olmaları ve hatta Mazda, Honda, Nissan gibi şirketlerin birlikte otomatik şanzuman üretmeleri onları başarıya ulaştırdı. Yoğun yaşadıkları milliyetçilik ve Hiroşima olayı onların misyonlarını oluşturdu. Tarihlerine saygı duygusu ile yetişen nesil mühendislik ve iktisadi başarıyı getirdi. İş ahlakının ve ahlakın ehemmiyetini en iyi idrak edebileceğimiz örnek Japonlardır. Çocukken izlediğim bir belgeselde enerji tasarrufu için çalışmalar yapan bir Nissan mühendisinin yaşam tarzı beni çok etkiledi. Tasarrufu hayatının her anına adapte etmiş olması, çalışma performansının ne seviyeye ulaştığına bir kanıt. Çok iyi gelir durumu olmasına rağmen ve hatta otomobil üreten bir şirkette iyi bir pozisyonda olmasına rağmen ulaşım aracı olarak bisiklet kullanması takdir edilecek bir husus. Bisikletin hala dünyanın en kullanışlı ve tasarruflu aracı olduğundan bahsediyordu. Japonyadaki yoğun bisiklet kültürüde bu tutumda tabi ki etkili olmuştur.. Korelilere gelirsek ucuz işçilik ve üretimin hızlandırılması ve ucuzlatılması gibi yöntemler geliştirerek sektöre ucuz ve güzel ürünler sunmaları . Sektör devlerini zor durumda bıraktı, üretimi hızlandırmak adına kendi geliştirdikleri mühendislik algısı bir çok ülkede kabul gördü .Çok yönlü çalışabilen teknik adamlar yetiştirerek yani mühendis ve teknisyen karışımı insanlar yetiştirerek üretimi hızlandırdılar.
  Amerika
Ilk seri üretim otomobili Hanry Ford üretmiştir. Otomotivin ilk sektör haline geldiği ülke Amerika’dır. Henry Ford’un et fabrikasındaki üretim bandını kullanması otomotiv tarihinin miladı niteliğindedir. Kapitalist ekonomi anlayışını benimsemiş kar odaklı bir ekonomi anlayışında böyle bir şeyin yaşanması sürpriz değil. Ekonomik tarzları ve kültürleri kullandıkları ve ürettikleri arabaların tarzınıda oluşturdu . Bu ekonomi anlayışı sayesinde otomotiv teknolojisi bir sektör olma adımı atsa da , Amerikada ki bu kültür ve ekonomi algısı onları bu sektörde zora soktu. Yıllarca süre gelen çok yüksek kar gelirlerinden dolayı arge faaliyetleri geri plana itildi, kimi şirketler 20 sene boyunca aynı motor bloğunu piyasaya sundular. Japonların ve Avrupalıların geliştirdikleri küçük hacimli verimli otomobillerin Amerika piyasasında yer bulması Avrupa tarzı spor araba kültürü ve Japonların elektroniği aktif şekilde kullanmaları Amerikan otomotiv şirketlerini zora soktu . iş ahlakındaki eksiklik satış politikasındaki eksiklik 20. yüzyılın sonlarında Amerikan şirketlerini zora soktu. Bu sektördeki dev şirketler radikal kararlar aldı ve durumu idare etselerde japon rakiplerin güçlenmiş olması uzak doğu şirketlerinin sunduğu ucuz araçlar. Avrupanın kendi ekollerini oluşturması. Amerika’yı bu sektörde durağanlaştırdı. Amerika’da yaşanan mortgage krizi bu dev zayıf halkayı çok derinden vurdu. Chrysler battı General Motor’ un batması sonucu oluşacak büyük istihdam sıkıntısı.kapitalist anlayışı benimsemiş bir ülkenin şirket alım satımına karışması,durumun ehemmiyetini ortaya koymaktadır.

 Bu örneklerden de anladığımız üzere ekonomik anlayışlar, milli değerler, savaşlar , kültürel algı ve en önemlisi iş ahlakının nelere etki ettiğini anlamaya çalıştık. Yerli otomobil üretme sevdası olan bir ülke olarak, bunu daha önceden başarmış olan şirketleri iyi analiz etmemiz gerekiyor. Bu örnekler üzerinden yüzlerce sayfa ders çıkarmak mümkündür. Yapılan doğrular ve yanlışları iyi analiz ederek avantajlarımızın farkında olarak başarılı bir otomotiv şirketi kurmamız hayal değildir.
 Bunu başarmamız için yönelmemiz gerekecek ilk husus iş ahlakı ve eğitim olmalıdır. Rotası belli olmayan gemiye hiçbir rüzgar yardım edemez. Misyon sahibi kişilerle kurulmuş disiplinli bir şirketle herşeyi başarmak mümkündür.

 Saygılarımla…

                                                                                                                        Mahmut Göven



 Kaynakça http://tr.wikipedia.org/wiki/Karl_Benz http://tr.wikipedia.org/wiki/Rudolf_Diesel http://tr.wikipedia.org/wiki/Datsun http://tr.wikipedia.org/wiki/Henry_Ford http://en.wikipedia.org/wiki/Jatco http://tr.wikipedia.org/wiki/Mercedes-Benz http://tr.wikipedia.org/wiki/Fiat http://tr.wikipedia.org/wiki/General_Motors http://www.dw.de/general-motors-ba%C5%9Fkan%C4%B1ndan-veda/a-4139362 http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/10316374.asp